Kế hoạch khảo sát và sưu tập tư liệu các ngôi chùa cổ ở Việt Nam song song với dự án sưu tầm tư liệu Hán Nôm Phật giáo do cố Hoà thượng thượng MINH hạ CẢNH chủ trương và được Trung tâm dịch thuật Hán Nôm Huệ Quang bắt đầu tiến hành thực hiện từ năm 2010 đến nay.
Dự án SƯU TẦM TƯ LIỆU HÁN NÔM PHẬT GIÁO với mục đích bảo tồn phát huy những di sản của tiền nhân và tạo một phòng đọc Hán Nôm phục vụ nhu cầu học tập nghiên cứu tại Thư Viện Huệ Quang trong tương lai chi thuần tuý riêng biệt về mảng Hán Nôm; dự án TƯ LIỆU CHÙA CỔ VIỆT NAM sẽ có đối tượng sưu tầm bao quát hơn, nhằm bảo tồn tất cả những di sản lịch sử, văn hóa, kiến trúc, Hán Nôm… Phật giáo. Đối tượng của dự án là những ngôi cổ tự từ 100 năm tuổi trở lên mà trong những lần trùng tu vẫn còn giữ được giá trị cổ sơ, có giá trị văn hóa-lịch sử-kiến trúc, có tư liệu Hán Nôm… như các chùa Giác Lâm, Giác Viên, Phụng Sơn… ở TP.HCM; chùa Vĩnh Tràng, Bửu Lâm… Tiền Giang; chùa Thầy, chùa Tây Phương… ở Hà Nội. (tạm gọi chùa cấp 1). Các chùa không nhất thiết phải thuộc di tích văn hóa lịch sử được công nhận. Thống kê sơ bộ những ngôi chùa như vậy trong cả nước có khoảng 200-300 ngôi. Những ngôi chùa không còn cổ kính và nhiều di sản như các ngôi chùa trên nhưng có ý nghĩa lịch sử hoặc có một số tư liệu đặc biệt cũng được tiến hành thực hiện ở quy mô nhỏ hơn. Điển hình như các chùa Trường Thọ, Long Thạnh ở TP.HCM; chùa Kim Cang ở Long An. Chùa Phật Quang ở Vĩnh Long… (tạm gọi chùa cấp 2).
Tại Bà Rịa Vũng Tàu, theo nhận định của trung tâm có 4 ngôi cổ tự được khảo sát gồm chùa Long Bàn, chùa Long Hoà ở huyện Long Điền; chùa Sắc tứ Vạn An ở Đất Đỏ và Tịnh xá Ngọc Tuyền.
Sáng ngày 05/01/2023 được sự đồng ý trên nguyên tắc của thường trực Ban Trị sự GHPGVN tỉnh, Đoàn đã tiến hành bước đầu ghé thăm và thực hiện song song 2 dự án tại 2 ngôi cổ tự thuộc huyện Long Điền. Đoàn do Thượng toạ Thích Thiện Thuận Phó Giám đốc TTDT Hán Nôm Huệ Quang làm trưởng đoàn. Trung tâm Huệ Quang đã mời TT. Thích Trí Định Trưởng Ban Thông tin – Truyền thông và TT. Thích Tâm Trụ Trưởng Ban Văn Hoá làm Phó Đoàn để cùng nhau sưu tập tư liệu cho những dự án mà Ban Trị sự tỉnh giao phó trong nhiệm kỳ 2022 – 2027. Đón tiếp phái đoàn tại chùa Long Bàn có TT. Thích Nhật Trường, Phó Trưởng ban Thường trực, NS. Thích nữ Diệu Ân, Trưởng Ban Văn hoá BTS huyện Long Điền và Cư sỹ Quảng Chuyên, Thư ký Ban TTTT PG tỉnh.
Sau khi cùng các vị Chư vị tôn túc và khảo sát sơ bộ, ĐĐ Thích Không Hạnh, Thư Viện trưởng Trung tâm Huệ Quang đã hội ý cùng đoàn và xác định với số tư liệu hiện đang có, Đoàn sẽ tiến hành làm việc từ 3-5 ngày. Công việc ngoài ghi lại các hình ảnh kiến trúc, quét thư tịch cổ và lưu giữ hình ảnh hiện vật quý giá đang được trưng bày tại đây, Đoàn cũng sẽ tiến hành cùng tỉnh biên soạn lại lịch sử các ngôi cổ tự.
TT. Thích Nhật Trường, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Trị sự GHPGVN huyện Long Điền thay mặt BTS hứa sẽ hỗ trợ hết mình cho Đoàn trong những ngày làm việc.
Một điều mà chúng tôi khá băn khoăn, theo thông báo của Đại đức Trụ Trì chùa Long Bàn là giai đoạn trước năm 1991 (Khi chưa tách tỉnh), do để bảo quản tốt các thư tịch cổ, Bảo Tàng tỉnh Đồng Nai đã di chuyển một số hiện vật về Bảo tàng để công tác bảo quản được tốt hơn. Sau khi tách tỉnh, số hiện vật này vẫn còn nằm trên Bảo Tàng tỉnh Đồng Nai. Việc di chuyển các hiện vật, tư liệu này hoặc về chùa, hoặc về Bảo Tàng tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu cần sự trao đổi giữa các cơ quan hữu quan cấp tỉnh.
Xin giới thiệu một số hình ảnh chúng tôi ghi nhận được trong sáng hôm nay:
